Economic Blueprint dla Europy – analiza propozycji OpenAI

Spis treści

    Economic Blueprint przedstawia wizję, jak Europa może wykorzystać potencjał sztucznej inteligencji dla wzrostu gospodarczego. Blueprint ten powstał w czasie intensywnych kontaktów OpenAI z europejskimi liderami – europejskie tournée przedstawicieli firmy rozpoczęło się symbolicznie od wizyty w Warszawie. Dokument akcentuje hasło „AI developed in and for Europe” – czyli rozwijanej i wdrażanej przez Europę dla Europy. Poniżej przedstawiamy przegląd kluczowych postulatów Blueprintu, prognozy ich odbioru przez decydentów UE, rolę Polski jako potencjalnego lidera zmian oraz krytyczne spojrzenie na wyzwania zrównoważonego rozwoju związane z proponowanym boomem mocy obliczeniowej.

    Kluczowe propozycje OpenAI w „Economic Blueprint”

    The Blueprint outlines a set of strategic recommendations aimed at positioning the EU as a global AI leader:

    • Potrojenie mocy obliczeniowej do 2030 r.: Uruchomienie planu AI Compute Scaling, który zakłada zwiększenie europejskiej mocy obliczeniowej (infrastruktury komputerowej dla AI) o co najmniej 300% do roku 2030. Szczególny nacisk położono na rozproszoną geograficznie infrastrukturę centrów danych o niskich opóźnieniach, zoptymalizowaną pod kątem wykorzystania AI (zwłaszcza etapu wdrażania modeli, tzw. inference). Już teraz UE czyni pewne kroki w tym kierunku – planuje zmobilizować łącznie €200 mld na infrastrukturę cyfrową (w tym superkomputery) w całej UE, a same Francja inwestuje €109 mld we własne inicjatywy. OpenAI postuluje jednak znaczące przyspieszenie tych wysiłków, aby Europa nie pozostała w tyle.

    • Fundusz akceleracyjny AI (€1 mld): Powołanie dedykowanego funduszu o kapitale 1 miliard euro, który szybko sfinansuje pilotażowe projekty AI o wyraźnym społecznym lub ekonomicznym znaczeniu. Taki AI Accelerator Fund miałby pomóc w udowodnieniu wartości AI w różnych sektorach gospodarki poprzez wspieranie innowacyjnych rozwiązań na wczesnym etapie.

    • Inwestycje w talent i umiejętności: Zapewnienie Europie kapitału ludzkiego zdolnego rozwijać i wdrażać AI na szeroką skalę. OpenAI proponuje m.in. przeszkolenie 100 milionów Europejczyków w podstawowych umiejętnościach AI do 2030 r. poprzez darmowe kursy online dostępne we wszystkich językach UE. Ponadto sugeruje wprowadzenie programów typu „AI Erasmus” – specjalnych stypendiów i wymian edukacyjnych w dziedzinie SI, rozbudowę sieci centrów doskonałości AI oraz masowe programy reskillingu (przekwalifikowania) obecnych pracowników na potrzeby gospodarki opartej na AI. Celem jest zarówno wykorzystanie rodzimego potencjału (europejskich naukowców i inżynierów), jak i przyciągnięcie globalnych talentów AI – np. poprzez ułatwienia wizowe (reforma systemu EU Blue Card) i sprzyjające warunki pracy dla specjalistów spoza UE.

    • „Zielona” infrastruktura dla AI: Rozwój AI ma iść w parze z inwestycjami w czystą energię. Blueprint podkreśla konieczność budowy Green AI Grid, czyli sieci zasilania AI opartej na odnawialnych źródłach energii (OZE) i innych czystych technologiach. Obejmuje to usprawnienie pozyskiwania zezwoleń na nowe farmy solarne i wiatrowe, rozwój energii jądrowej oraz przyszłościowych źródeł (np. fuzji), a także modernizację sieci przesyłowych – wszystko po to, by zapewnić zrównoważone zasilanie gwałtownie rosnących centrów danych. Celem jest, aby europejska infrastruktura AI była docelowo neutralna klimatycznie (zgodnie z ambicjami UE), mimo zwiększającego się zapotrzebowania na prąd.

    • Otwarte dane na skalę UE: Uwolnienie potencjału danych poprzez stworzenie do 2027 r. wspólnych przestrzeni danych AI w kluczowych sektorach (zdrowie, środowisko, usługi publiczne itp.). Europejski kapitał danych jest ogromny, lecz dziś rozproszony i silosowy. OpenAI postuluje, by przy poszanowaniu prywatności i bezpieczeństwa, ułatwić dzielenie się zbiorami danych między instytucjami i krajami UE. Takie EU AI Data Spaces mają zwiększyć dostępność wysokiej jakości danych treningowych dla twórców AI, co zarazem przyciągnie inwestorów do lokowania swoich wielkich zbiorów danych i centrów przetwarzania w Europie.

    • Ułatwienia dla startupów i jednolity rynek AI: Aby innowacje AI mogły szybko skalować się na całą Unię, OpenAI proponuje utworzenie do 2026 r. paneuropejskiego podmiotu prawnego dla startupów. Taki jednolity status prawno-podatkowy ułatwiłby młodym firmom technologicznym działanie jednocześnie we wszystkich 27 krajach UE bez nadmiernej biurokracji. W podobnym duchu Blueprint rekomenduje stworzenie Europejskiego Indeksu Gotowości AI – corocznego rankingu państw UE oceniającego ich postępy w adopcji AI (od umiejętności kadr, przez infrastrukturę, po regulacje). Do 2027 r. każdy kraj członkowski powinien też powołać krajowego oficera ds. AI („AI Readiness Officer”) koordynującego wdrażanie strategii AI na poziomie krajowym i dzielącego się najlepszymi praktykami na forum UE.

    • Uproszczenie regulacji (AI Act): „Dom podzielony nie ostoi się sam” – tym cytatem Blueprint podkreśla, że Europa nie może wspierać rozwoju AI z jednej strony, a jednocześnie dławić go z drugiej nadmiarem przepisów. OpenAI wzywa decydentów do przeglądu i uproszczenia istniejących regulacji cyfrowych. Wprost porusza temat Aktu o SI (AI Act) – pierwszego na świecie kompleksowego prawa regulującego AI. Firma deklaruje poparcie dla głównego celu AI Act, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa systemów AI, ale apeluje o zachowanie równowagi, tak by przepisy nie nakładały niepotrzebnych obciążeń na innowatorów ani nie wypychały badań nad AI poza Europę. W tym kontekście przywołano raport Mario Draghiego, który ostrzegł, że nadmierna złożoność regulacyjna w UE stanowi „egzystencjalne wyzwanie” dla jej przyszłości gospodarczej. OpenAI postuluje więc odchudzenie unijnego „rulebooka” cyfrowego, usunięcie przepisów zbędnych lub dublujących się oraz lepszą harmonizację prawa między krajami. Tylko spójne i proste ramy prawne dla AI w całej UE pozwolą startupom i firmom szybko się skalować, a obywatelom – czerpać korzyści z AI na jednolitych zasadach.

    AI in Europe

    Jak propozycje OpenAI mogą zostać przyjęte w UE?

    Czy Europa podchwyci te pomysły? Reakcje unijnych decydentów na postulaty OpenAI mogą być zróżnicowane. Z jednej strony, wiele z zaprezentowanych kierunków pokrywa się z istniejącymi już inicjatywami UE, co wróży im przychylność. Z drugiej strony, niektóre zalecenia – zwłaszcza te dotyczące regulacji – mogą wywołać ostrożność, a nawet opór części europejskich ustawodawców.

    Po stronie entuzjastycznego przyjęcia na pewno znajdą się apele o inwestycje w infrastrukturę i talent. UE od lat zdaje sobie sprawę, że transformacja cyfrowa i AI to klucz do konkurencyjności na arenie globalnej. Postulat potrojenia mocy obliczeniowej do 2030 r. może zostać uznany za ambitny, ale celowy – wpisuje się on w szerszy nurt dążenia do strategicznej autonomii technologicznej UE.

    Najwięcej dyskusji wywoła zapewne kwestia regulacji i AI Act. Wielu prawodawców – zwłaszcza w Parlamencie Europejskim i w krajach takich jak Francja czy Niemcy – kładzie nacisk na surowe ramy regulacyjne, kierując się zasadą ostrożności. Dla nich sugestie, by „odchudzić” AI Act, mogą brzmieć jak próba osłabienia ochrony przed ryzykami AI. Z drugiej strony, są też sygnały otwartości na uproszczenia. Sam fakt, że Komisja uruchomiła tzw. Omnibus Simplification Package (przegląd i uproszczenie prawodawstwa cyfrowego), świadczy, iż dostrzega problem przeregulowania. Możliwe więc, że decydenci unijni częściowo przychylą się do zaleceń OpenAI.

    Rola Polski jako potencjalnego lidera zmian

    Fakt, że OpenAI rozpoczęło promowanie swojego Blueprintu od wizyty w Warszawie, nie jest przypadkowy. Polska wyrasta na jednego z kluczowych graczy europejskiej sceny AI – zarówno pod względem potencjału ludzkiego, jak i kształtowania polityki. Chris Lehane, wiceprezes OpenAI ds. polityki, podkreślił podczas tej wizyty, że „Polska jest wśród globalnych liderów AI”, wskazując m.in. iż nasz kraj znajduje się w pierwszej piątce użytkowników ChatGPT w Europie.

    Kapitał ludzki to największy atut Polski w erze AI. Polscy inżynierowie odgrywają znaczącą rolę w rozwoju najnowocześniejszych modeli AI. Duże korporacje (Google, Microsoft, NVIDIA) ulokowały w Polsce swoje oddziały R&D. Polska dysponuje jednymi z najlepszych programistów i matematyków na świecie, a nowe władze deklarują chęć aktywnego uczestnictwa w europejskiej transformacji cyfrowej. Jeśli rekomendacje Blueprintu zaczną być wcielane w życie, Polska ma szansę pełnić rolę pilota pewnych rozwiązań – np. lokalizacji jednego z regionalnych centrów obliczeniowych AI.

    AI, moc obliczeniowa a zrównoważony rozwój – wyzwania

    Dynamiczny rozwój AI niesie ze sobą nie tylko obietnice, ale i poważne wyzwania z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju. Blueprint OpenAI, postulując potrojenie mocy obliczeniowej UE, jednocześnie akcentuje potrzebę zabezpieczenia odpowiedniej ilości czystej energii, tak aby realizować te plany w zgodzie z celami klimatycznymi.

    Już dziś centra danych zużywają istotną część energii. Eksperci ostrzegają, że do 2030–2035 r. centra danych mogą konsumować nawet 20% globalnej produkcji energii elektrycznej. Istnieje ryzyko, że Europa nie zdąży zapewnić w pełni zielonej energii dla wszystkich nowych centrów AI, co postawi decydentów przed dylematem: spowalniać rozwój AI czy chwilowo pogodzić się z wyższym śladem węglowym?

    OpenAI Blueprint

    Z drugiej (pozytywnej) strony, AI może wspierać sektor energetyczny – np. przewidując zapotrzebowanie i optymalnie rozdzielając energię w sieci (tzw. smart grids). Paradoksalnie więc, AI może pomóc w rozwiązaniu problemów, które sama tworzy, pod warunkiem mądrego wykorzystania.

    Podsumowanie

    EU Economic Blueprint od OpenAI to mieszanka wizji i konkretów – dokument zarazem opisowy i postulatywny. Reakcja Europy na te propozycje zadecyduje o jej pozycji w globalnym wyścigu AI. Polska znajduje się w dobrym miejscu, by aktywnie uczestniczyć w tej przemianie – mamy talenty i aspiracje, by współprzewodzić europejskiej ofensywie AI. Kluczowe będzie jednak znalezienie równowagi między innowacją a regulacją, między rozwojem technologicznym a odpowiedzialnością środowiskową. Blueprint OpenAI daje impuls – teraz ruch należy do europejskich liderów.

    Jaki jest główny cel dokumentu „Economic Blueprint” OpenAI dla Europy?

    Celem Blueprintu jest uczynienie z Europy globalnego lidera w innowacjach i wdrożeniach sztucznej inteligencji. OpenAI proponuje strategiczne inwestycje w infrastrukturę, rozwój talentów i uproszczenie przepisów, aby przyspieszyć wzrost gospodarczy i zwiększyć suwerenność technologiczną, przy jednoczesnym zachowaniu europejskich wartości i celów zrównoważonego rozwoju.

    Czym jest „inference” i dlaczego OpenAI kładzie na to nacisk?

    Inference (wnioskowanie) to proces wykorzystywania wytrenowanego modelu AI do generowania odpowiedzi lub przewidywań — np. gdy ChatGPT odpowiada na pytanie. Choć trenowanie modelu wymaga dużej mocy obliczeniowej, to właśnie inference odpowiada za codzienne działanie AI w aplikacjach biznesowych. OpenAI podkreśla, że infrastruktura w Europie musi być zoptymalizowana nie tylko pod kątem treningu, ale też efektywnego wdrażania AI na szeroką skalę.

    Co oznacza „paneuropejski podmiot prawny” dla startupów AI?

    OpenAI proponuje stworzenie jednolitej formy prawnej dla startupów działających w całej UE. Obecnie firmy muszą rejestrować się i spełniać różne wymogi w poszczególnych państwach członkowskich. Nowy status prawny umożliwiłby skalowanie działalności w całej Unii bez nadmiernej biurokracji — podobnie jak funkcjonuje np. spółka europejska (SE) w klasycznym prawie handlowym.

    Czym są „przestrzenie danych AI” (AI Data Spaces)?

    To wspólne, europejskie środowiska wymiany danych w konkretnych sektorach — np. zdrowiu, środowisku czy administracji publicznej. Umożliwiają one bezpieczne i zgodne z przepisami dzielenie się wysokiej jakości danymi pomiędzy firmami, instytucjami i państwami. Dzięki nim twórcy AI w Europie mogą trenować swoje modele na wartościowych, europejskich danych — bez ryzyka naruszenia prywatności.

    Kim miałby być „AI Readiness Officer”?

    OpenAI sugeruje, by każde państwo członkowskie UE powołało specjalnego koordynatora ds. AI – AI Readiness Officer. Osoba ta odpowiadałaby za wdrażanie krajowej strategii AI, monitorowanie postępów, dzielenie się najlepszymi praktykami z innymi krajami UE i ułatwianie współpracy między sektorami. To rola analogiczna do pełnomocników ds. transformacji cyfrowej czy bezpieczeństwa energetycznego.

    Co firmy mogą zrobić już teraz, aby przygotować się na zmiany wynikające z Blueprintu?

    Przedsiębiorstwa powinny ocenić swój obecny poziom dojrzałości cyfrowej i zidentyfikować obszary, w których AI może przynieść korzyści — np. automatyzację, analizę danych czy personalizację usług. Warto zainwestować w rozwój kompetencji pracowników poprzez kursy online z zakresu AI oraz monitorować wdrażanie przepisów (jak AI Act). Firmy mogą także angażować się w inicjatywy pilotażowe i projekty otwartych danych, które w przyszłości staną się filarem wspólnej europejskiej infrastruktury AI.

    Wiktor Janicki Poland

    Transition Technologies MS świadczy usługi informatyczne terminowo, o wysokiej jakości i zgodnie z podpisaną umową. Polecamy firmę TTMS jako godnego zaufania i rzetelnego dostawcę usług IT oraz partnera wdrożeniowego Salesforce.

    Czytaj więcej
    Julien Guillot Schneider Electric

    TTMS od lat pomaga nam w zakresie konfiguracji i zarządzania urządzeniami zabezpieczającymi z wykorzystaniem różnych technologii. Ueługi świadczone przez TTMS są realizowane terminowo, i zgodnie z umową.

    Czytaj więcej

    Już dziś możemy pomóc Ci rosnąć

    Porozmawiajmy, jak możemy wesprzeć Twój biznes

    TTMC Contact person
    Monika Radomska

    Sales Manager