AML w kancelariach prawnych – jak automatyzacja wspiera odpowiedzialność zawodową i ogranicza ryzyko

Spis treści

    AML w kancelariach prawnych – jak automatyzacja wspiera odpowiedzialność zawodową i ogranicza ryzyko

    Przeciwdziałanie praniu pieniędzy (AML) stało się jednym z kluczowych wyzwań dla kancelarii prawnych w obliczu coraz bardziej rygorystycznych wymogów regulacyjnych. Prawnicy obsługują transakcje – od obrotu nieruchomościami po zarządzanie środkami klientów – które mogą być atrakcyjnym celem dla przestępców próbujących zalegalizować nielegalne środki. Jeśli zabezpieczenia AML są niewystarczające, konsekwencje mogą być poważne. Kancelariom grożą nie tylko wysokie kary finansowe, ale także utrata reputacji, a w niektórych przypadkach osobista odpowiedzialność wspólników. Dobrą wiadomością jest to, że wzmacniając procesy AML i korzystając z automatyzacji, można znacząco zminimalizować te zagrożenia.

    Ryzyka AML w sektorze usług prawnych

    Kancelarie świadczą usługi, które – bez odpowiednich zabezpieczeń – mogą zostać wykorzystane do prania pieniędzy. Do najważniejszych obszarów ryzyka należą:

    • Transakcje nieruchomościowe: Prawnicy często pośredniczą w zakupach nieruchomości i finalizacji transakcji. Takie transakcje o dużej wartości są znanym kanałem prania pieniędzy – przestępcy mogą próbować lokować nielegalne środki w nieruchomościach, udając legalne inwestycje. Bez wnikliwej kontroli kancelaria może nieświadomie pomóc w „oczyszczeniu” znacznych sum.
    • Onboarding klienta: Przyjmowanie nowych klientów bez rzetelnej weryfikacji to poważna luka w bezpieczeństwie. Jeśli kancelaria nie sprawdzi tożsamości klienta, źródła środków i jego historii, może nawiązać współpracę z osobą publicznie eksponowaną (PEP), objętą sankcjami lub przestępcą. Taki klient może następnie wykorzystać usługi kancelarii do transferu nielegalnych środków.
    • Rachunki powiernicze i depozytowe: Kancelarie często przechowują środki klientów na rachunkach powierniczych przy transakcjach takich jak ugody czy sprzedaż nieruchomości. Mogą one zostać użyte do prania pieniędzy, np. poprzez wpłatę nielegalnych środków i późniejsze wypłacenie ich jako „legalnego” dochodu. Brak nadzoru sprawia, że nietypowe operacje, takie jak duże, niewyjaśnione przelewy czy powtarzalne wpłaty i wypłaty, mogą pozostać niezauważone.
    • Obsługa płatności wysokiej wartości: Niestandardowo duże wpłaty – zwłaszcza gotówkowe lub z nieprzejrzystych źródeł – to sygnały ostrzegawcze. Zdarza się, że przestępcy opłacają wysokie honoraria czy zaliczki z nielegalnych źródeł lub przepuszczają środki przez kancelarię pod pozorem obsługi prawnej. Bez jasnych procedur takie płatności mogą wyglądać na rutynowe, a w rzeczywistości służyć ukryciu pochodzenia pieniędzy.
    AML w kancelariach prawnych

    Najczęstsze wyzwania w obszarze AML dla kancelarii prawnych

    Mimo świadomości ryzyk wiele kancelarii boryka się z problemami proceduralnymi, które osłabiają skuteczność działań AML. Do najczęstszych należą:

    Niespójna weryfikacja klientów

    Brak jednolitego procesu due diligence w całej kancelarii powoduje, że poszczególni partnerzy czy działy stosują różne standardy. W efekcie jedni klienci są weryfikowani bardzo dokładnie, a inni przechodzą proces pobieżnie. Takie luki mogą doprowadzić do przyjęcia klientów wysokiego ryzyka bez właściwej analizy.

    Brak automatycznych alertów i monitoringu w trakcie współpracy

    Częstym problemem jest ograniczenie weryfikacji klienta wyłącznie do momentu rozpoczęcia współpracy. Tymczasem profil ryzyka może się zmienić – klient może zostać powiązany z aferą finansową, trafić na listę sankcyjną czy rozpocząć nietypowe transakcje. Bez automatycznego monitoringu i powiadomień takie zmiany mogą pozostać niezauważone.

    Rozproszone przechowywanie dokumentacji

    Dane dotyczące weryfikacji klientów często są porozrzucane między e-maile, kopie papierowe, arkusze i różne systemy. Taki chaos utrudnia uzyskanie pełnego obrazu sytuacji, a także przygotowanie się do kontroli czy audytu. Braki w dokumentacji zwiększają ryzyko uchybień i utrudniają obronę kancelarii w przypadku sporu.

    Koszty nieprzestrzegania przepisów: kary, utrata reputacji i odpowiedzialność osobista

    Zaniedbania w obszarze AML mogą skutkować poważnymi konsekwencjami. Organy nadzoru coraz częściej nakładają wysokie kary za brak właściwych procedur lub niewystarczającą weryfikację klientów. W Wielkiej Brytanii, np. Solicitors Regulation Authority (SRA) w samym 2025 roku w ciągu kilku tygodni nałożył ponad 60 000 funtów kar na kancelarie za braki w ocenie ryzyka i due diligence.

    Utrata reputacji może być jednak jeszcze dotkliwsza niż kara finansowa. Prawo opiera się na zaufaniu, a jego utrata prowadzi do odpływu klientów i ograniczenia poleceń. Kancelaria, która trafi na nagłówki gazet z powodu uchybień AML, może potrzebować lat, aby odbudować wiarygodność.

    Być może najbardziej niepokojącym sygnałem dla kadry zarządzającej kancelarii jest rosnący trend osobistej odpowiedzialności. Organy nadzoru coraz częściej pociągają do odpowiedzialności poszczególnych prawników i partnerów za zgodność z AML w obszarach, za które odpowiadają. Oznacza to, że kary czy sankcje mogą dotyczyć nie tylko samej kancelarii – partnerzy mogą stanąć przed postępowaniem dyscyplinarnym, zapłacić grzywnę, a w skrajnych przypadkach umyślnego zaniedbania lub współudziału – nawet usłyszeć zarzuty karne. Zdarzały się sytuacje, w których inspektorzy ds. zgodności i partnerzy zostali osobiście ukarani wysokimi grzywnami za brak wdrożenia lub przestrzegania procedur AML. W niektórych jurysdykcjach prawnik rażąco ignorujący przepisy AML może ryzykować zawieszenie w czynnościach zawodowych lub skreślenie z listy adwokatów, a świadome ułatwianie prania pieniędzy może skończyć się procesem karnym. Innymi słowy – luki w kontroli AML mogą zagrozić bezpośrednio karierze zawodowej. To podnosi AML z poziomu formalnego „punktu na liście” do kwestii o realnym, osobistym znaczeniu dla każdego partnera.

    Automatyzacja AML

    Jak automatyzacja AML ogranicza ryzyko odpowiedzialności zawodowej

    Biorąc pod uwagę wysoką stawkę, kancelarie coraz częściej sięgają po technologie, aby wzmocnić swoje zabezpieczenia przed praniem pieniędzy. Wdrożenie automatyzacji AML pozwala skutecznie minimalizować ryzyka w kilku kluczowych obszarach:

    • Ustandaryzowane due diligence klienta: Zautomatyzowany system AML wymusza spójny, ogólnokancelaryjny proces weryfikacji nowych klientów. Każdy klient przechodzi te same etapy – weryfikację tożsamości, sprawdzenie pod kątem sankcji i statusu PEP oraz ocenę ryzyka – zgodnie z zasadami compliance kancelarii. Dzięki temu żaden klient nie jest przyjmowany bez odpowiedniej kontroli. Centralny system nie „zapomina” o krokach tak, jak może to zrobić człowiek, więc nie ma wyjątków ani przeoczeń. Efekt to jednolicie wysoki poziom due diligence, który uniemożliwia prześlizgnięcie się klienta wysokiego ryzyka.
    • Monitoring i alerty w czasie rzeczywistym: Oprogramowanie AML działa nie tylko na etapie onboardingu – monitoruje aktywność klienta i jego status przez cały czas trwania relacji z kancelarią. System może wykrywać zmiany, takie jak wpisanie klienta na nową listę sankcyjną, negatywne publikacje prasowe czy nietypowe schematy transakcji. W momencie wykrycia zagrożenia generowany jest alert dla zespołu ds. zgodności lub odpowiednich partnerów. Na przykład próba przelania wyjątkowo dużej kwoty przez rachunek powierniczy kancelarii może być natychmiast oznaczona do weryfikacji. Taki monitoring w czasie rzeczywistym wychwytuje ryzyka na wczesnym etapie – zanim przerodzą się w poważne problemy.
    • Centralizacja dokumentacji i ścieżka audytu: Automatyzacja rozwiązuje problem rozproszonej dokumentacji, gromadząc wszystkie dane AML w jednym bezpiecznym miejscu. Dokumenty tożsamości, raporty weryfikacyjne, oceny ryzyka, rejestry transakcji – wszystko jest powiązane z profilem klienta. Tworzy to kompletną, audytowalną ścieżkę dowodową, którą można udostępnić organom nadzoru w kilka chwil. System minimalizuje ryzyko braków w dokumentacji, wymagając uzupełnienia wszystkich pól i plików przed dopuszczeniem sprawy do dalszego etapu.
    • Większa efektywność i kultura zgodności: Automatyzacja przyspiesza i upraszcza żmudne kroki proceduralne. Weryfikacja, która manualnie zajęłaby dni, dzięki technologii trwa minuty. Szybkość procesu zmniejsza pokusę omijania procedur i eliminuje ryzyko „skrócenia drogi”. Z czasem automatyzacja buduje wśród prawników pozytywne podejście do compliance – widzą oni, że przestrzeganie procedur nie spowalnia pracy, a wręcz ją ułatwia i chroni przed ryzykiem.

    Łącznie te funkcje automatyzacji znacząco ograniczają ryzyko uchybień AML. Kancelaria działająca według ustandaryzowanych i stale monitorowanych procesów jest mniej narażona na kary, skandale czy osobistą odpowiedzialność partnerów. Automatyzacja działa jak siatka bezpieczeństwa – wyłapuje to, czego ludzkie oko może nie zauważyć, i gwarantuje, że żaden krok nie zostanie pominięty.

    System TTMS AML – tarcza Twojej kancelarii przed ryzykiem compliance

    TTMS AML System to kompleksowa platforma dla instytucji zobowiązanych – w tym kancelarii prawnych, banków, biur rachunkowych, notariuszy i ubezpieczycieli – spełniająca wymogi w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Automatyzuje kluczowe procesy compliance, takie jak weryfikacja tożsamości klienta, ocena ryzyka i bieżące sprawdzanie w rejestrach oficjalnych oraz na globalnych listach sankcyjnych. Centralizacja danych, jednolita procedura i gotowe rejestry minimalizują błędy ludzkie, obniżają koszty operacyjne i zwiększają skuteczność wykrywania podejrzanych aktywności.

    Podsumowanie: automatyzacja i AI w praktyce prawniczej

    W realiach zaostrzonych wymogów regulatorów i coraz bardziej wyrafinowanej przestępczości finansowej, kancelarie muszą działać proaktywnie. Automatyzacja AML to klucz do minimalizowania ryzyk i budowania solidnych fundamentów zgodności. Standaryzacja due diligence, monitoring w czasie rzeczywistym oraz nienaganna dokumentacja pozwalają znacząco zmniejszyć ryzyko kar, utraty reputacji i odpowiedzialności osobistej. Połączenie silnych narzędzi AML z innowacyjnymi rozwiązaniami AI – takimi jak platforma AI4Legal – pozwala kancelarii działać szybciej, bezpieczniej i bardziej konkurencyjnie, jednocześnie chroniąc jej dobre imię.

    Czy kancelarie prawne rzeczywiście podlegają przepisom AML?

    Tak. W wielu jurysdykcjach – w tym w całej UE i w Wielkiej Brytanii – kancelarie prawne są klasyfikowane jako tzw. „instytucje obowiązane” (ang. obliged entities), jeśli wykonują określone rodzaje usług, takie jak transakcje na rynku nieruchomości, zarządzanie środkami klientów czy zakładanie spółek. Działania te wiążą się z podwyższonym ryzykiem prania pieniędzy, dlatego organy nadzoru wymagają od kancelarii stosowania środków należytej staranności, monitorowania transakcji oraz zgłaszania podejrzanych działań. Obowiązki te dotyczą również małych czy butikowych kancelarii, jeśli świadczą one tego typu usługi.

    Jakie są najczęstsze błędy kancelarii prawnych w zakresie AML?

    Jednym z najczęstszych błędów jest niespójne lub niewystarczające stosowanie procedur należytej staranności wobec klienta – szczególnie w relacjach opartych na wysokim zaufaniu. Niektóre kancelarie zbyt mocno polegają na intuicji lub rekomendacjach i nie weryfikują klientów w odpowiedni sposób. Do innych częstych problemów należy brak ponownej oceny ryzyka klienta w czasie, niedokładne dokumentowanie przeprowadzonych kontroli AML czy przeoczenie sygnałów ostrzegawczych w transakcjach klientów. Takie zaniedbania często wynikają z nadmiernego polegania na procesach manualnych lub braku świadomości dotyczącej zmieniających się obowiązków w zakresie AML.

    W jaki sposób automatyzacja AML może pomóc zapobiec postępowaniom dyscyplinarnym wobec partnerów?

    Automatyzacja AML pomaga partnerom wykazać, że podjęli rozsądne kroki w celu zapobiegania praniu pieniędzy, zapewniając konsekwentne przestrzeganie procedur w całej kancelarii. Eliminuje luki wynikające z błędów ludzkich i tworzy cyfrowy ślad audytowy każdego kroku podjętego w ramach działań zgodnych z przepisami. W przypadku kontroli ze strony regulatora kancelaria może udowodnić, że posiada solidne mechanizmy nadzoru, co zmniejsza ryzyko nałożenia kar – lub osobistej odpowiedzialności partnerów – wynikających z zaniedbań czy przeoczeń.

    Czy kancelarie prawne potrzebują pełnoetatowego pracownika ds. compliance do wdrożenia automatyzacji AML?

    Niekoniecznie. Choć większe kancelarie mogą wyznaczyć dedykowanego MLRO (ang. Money Laundering Reporting Officer – Osobę Odpowiedzialną za Zgłaszanie Przypadków Prania Pieniędzy), wiele platform do automatyzacji AML jest zaprojektowanych tak, aby były intuicyjne i możliwe do obsługi nawet przez mniejsze kancelarie bez wewnętrznego zespołu ds. compliance. Oprogramowanie często prowadzi użytkowników krok po kroku przez cały proces zgodności, a także automatycznie generuje alerty lub raporty, zmniejszając obciążenie zespołów prawniczych przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich standardów.

    Czy narzędzia AML mogą integrować się z innymi platformami legal tech używanymi przez kancelarie?

    Tak. Wiele rozwiązań do automatyzacji AML jest projektowanych z myślą o integracji. Mogą łączyć się z systemami zarządzania dokumentami, narzędziami CRM, platformami rozliczeniowymi, a nawet z systemami prawnymi opartymi na sztucznej inteligencji, takimi jak AI4Legal. Dzięki temu możliwe jest włączenie działań związanych z compliance bezpośrednio w istniejące procesy, co sprawia, że AML nie staje się dodatkowym obowiązkiem, lecz integralną częścią codziennego funkcjonowania kancelarii.

    Wiktor Janicki

    Transition Technologies MS świadczy usługi informatyczne terminowo, o wysokiej jakości i zgodnie z podpisaną umową. Polecamy firmę TTMS jako godnego zaufania i rzetelnego dostawcę usług IT oraz partnera wdrożeniowego Salesforce.

    Czytaj więcej
    Julien Guillot Schneider Electric

    TTMS od lat pomaga nam w zakresie konfiguracji i zarządzania urządzeniami zabezpieczającymi z wykorzystaniem różnych technologii. Ueługi świadczone przez TTMS są realizowane terminowo, i zgodnie z umową.

    Czytaj więcej

    Już dziś możemy pomóc Ci rosnąć

    Porozmawiajmy, jak możemy wesprzeć Twój biznes

    TTMC Contact person
    Monika Radomska

    Sales Manager